De gevorderde mens

Een artikel van Joep Dohmen in de Volkskrant van afgelopen zaterdag (8 mei 2010) over Levenskunst op hogere leeftijd is mijn inspiratiebron deze keer. Al jaren kan ik mij verbazen over de vooroordelen die er zijn in het Nederlandse bedrijfsleven ten aanzien van leeftijd: na je 45e levensjaar doe je niet meer mee, loop je met een rollator in overdrachtelijke zin. Wanneer je dan bedenkt dat je op die leeftijd nog zo’n beetje de helft van je werkzame leven te gaan hebt is dat een somber stemmende gedachte.

Leeftijd en identiteit
Deze kloppen niet met elkaar. Ken je dat: je passeert je 30e, 40e, 50e levensjaar en je gevoel klopt totaal niet bij de associatie die je hebt met die leeftijd. Voor je gevoel ben je altijd jonger dan het beeld dat je hebt bij een leeftijd. En hoe pijnlijk is het dan te merken, dat de maatschappij jou een imago opplakt waar je je totaal niet mee kan identificeren. En dat het heel moeilijk is om je daarvan te distantiëren. Veel last heb je daarvan in je werk. Hardnekkig is het vooroordeel dat oudere werknemers inflexibel, vastgeroest en vaker ziek zijn. Onderzoek na onderzoek toont aan dat het niet zo is. Zo is inflexibiliteit een karaktereigenschap die iemand ook op jongere leeftijd al had.

Eeuwig jong
“Tweeduizend jaar geleden stak Cicero al de draak met die mensen die zonder enig zelfrespect uit alle macht ‘jong’ wilden blijven, dat wil zeggen: onervaren, onwetend, onbesuisd, kortom: beginnelingen.” (citaat Joep Dohmen). Als ‘gevorderde mens’ word ik natuurlijk vrolijk van zo’n uitspraak. Want is dat niet waar het ook tegenwoordig over gaat? Wat maakt dat de maatschappij (lees: bedrijfsleven) alleen beginnelingen wil zien en geen gevorderden? Is het dan geen wonder dat sommige mensen allerlei pogingen doen om jonger te lijken dan ze zijn? Frauderen met hun geboortedatum op hun cv, of minder ernstig, op datingsites? Want niemand wil uitgerangeerd en overbodig zijn.

Levenskunst
“Levenskunst betekent allereerst onder ogen zien dat we eindige en kwetsbare wezens zijn en dat betekent: afscheid nemen van dat dwaze ‘forever young’. Jong zijn is een beginneling zijn en je kunt alleen een gevorderde willen zijn.” (citaat Joep Dohmen). Elegant ouder worden heeft te maken met de weg die je kiest: weet je waar je heen gaat en vandaan komt of rommel je maar wat aan? Heb je geleerd van de fouten uit het verleden of doe je iedere keer hetzelfde (met hetzelfde resultaat…)? Weet je wat je betekent voor anderen en voel je je verbonden met de maatschappij en de wereld? Een prachtig voorbeeld van mooi oud worden was Goethe: “ook als 80-jarige bleef Goethe op zoek naar nieuwe perspectieven op de wereld en naar nieuwe mogelijkheden om zichzelf uit te drukken. De oproep luidt: ‘word wie je bent’.”

Eindigheid
Alles is eindig: de kindertijd, het ouderschap, liefde, vriendschap, kennis, werk, geld (ja, ook de kredietcrisis!) en roem. Wat wil je achterlaten, hoe wil je dat je nabestaanden over je spreken, wat staat er straks op jouw grafsteen?

Veranderen, zingeving en marketing

Panta rhei, alles stroomt, niets is blijvend. Heraclitus zei het al. Het valt me op dat ik de laatste tijd veel veranderingen om me heen zie. Binnen de familie-, vrienden- en kennissenkring: mensen veranderen van werk, van woonplaats, relaties lopen stuk of beginnen – dit is van alle tijden, alleen nu lijkt het op veel grotere schaal te gebeuren. En dan de veranderingen in het bedrijfsleven en de maatschappij. Ook hier staat niets meer vast met als laatste grote bericht de reddingsactie van een failliet land, Griekenland. Bizar dat Griekenland de bakermat van onze cultuur is.

Eigenlijk houden wij mensen helemaal niet zo van veranderingen want dat brengt maar onzekerheid met zich mee. Veranderingen ontstaan pas vanuit een kramp. Spanning tussen de situatie in het heden die we niet in de toekomst willen zien: het verschil tussen de waarneming van dit moment en de idee over de toekomst. Leven met een vraag (hoe kom ik van A naar B) kan pas vernieuwing opleveren.

In het Tijdschrift voor Marketing (april 2010) vond ik een boeiend artikel over ‘Identiteitsmarketing: De nieuwe zingeving aan marketing’ van Kay Morel. Het beschrijft de veranderingen in de maatschappij: van de focus op hebzucht en welvaart naar zingeving, geluk en spiritualiteit. Dat lijkt zweverig maar is het niet. De onderliggende overtuiging is dat je als organisatie alleen betekenisvol kan zijn als de transformatie van gerichtheid op het zelf naar gerichtheid op de ander is volbracht. En waar kennen we die gedachte van? Precies! Allerlei netwerkgoeroes roepen al jaren ‘geven loont’. Eerst geven en dan ontvangen.

Identiteitsmarketing
En wat is dat dan, identiteitsmarketing? Het staat voor het bouwen van echte, pure organisaties. Die zich laten leiden door de vraag wat zij willen betekenen voor hun klanten en daar hun hele organisatiestrategie, denken en handelen op afstemmen. Omdat ze dat zelf willen. De volgende zes vragen zijn richtinggevend voor de identiteit:
1. Waar geloven wij in? (ideologie)
2. hoe kijken wij naar de wereld? (visie)
3. wat willen wij betekenen voor onze klanten? (missie en merkbelofte)
4. waarin zijn wij het allerbeste? (unieke kracht)
5. hoe willen wij werken? (kernwaarden)
6. wanneer lossen wij onze merkbelofte in? (ambities).

Authenticiteit
Dat is waar ook identiteitsmarketing eigenlijk over gaat: authentiek zijn. Hier ligt de kans voor de kleine ondernemer en de zzp’er. Dit zijn bij uitstek de mensen die hebben gekozen voor hun eigen kracht en authenticiteit. En dat is waar de grote verandering in onze maatschappij ook begint: want deze groep van mensen heeft momenteel de meeste kramp: hoe onderscheid ik me van de anderen die hetzelfde doen als ik (waarin ben ik uniek)? Op welke manier komen mijn kwaliteiten het beste tot zijn recht? Waar leg ik de focus? De hierboven genoemde zes vragen kunnen met name de zzp’er verder helpen zich te onderscheiden en hun betekenis helder en duidelijk te formuleren.